Een nieuwe term: Alexithymie

De derde was hangt aan de lijn te drogen. Met een voldaan gevoel kijk ik terug op onze eerste reis met een camper. Vijf landen gezien in krap drie weken, en al rondrijdend, luierend aan strand, zwembad of op de camping, las ik het boek Traumasporen van psychiater Bessel van der Kolk.

In zijn boek vertelt hij over hoe trauma het brein verandert. Aan de hand van verhalen van patiënten die traumatische ervaringen hebben meegemaakt, beschrijft hij hoe dat sporen nalaat op allerlei gebied in hun leven. Het greep me aan om te lezen hoe misbruik, mishandeling en verwaarlozing van kinderen hun hersenen verandert en hoe dit leidt tot allerlei gedragsstoornissen en psychiatrische diagnoses. Maar ook lichamelijke klachten. Voor het eerst las ik de term: Alexithymie.

Geen contact

Mensen kunnen soms na misbruik of mishandeling geen contact meer maken met hun eigen lichaam, waardoor ze lichamelijke sensaties, maar ook emoties, niet kunnen plaatsen of beschrijven. Trauma slaat zich op in je lichaam. Als iets je herinnert aan dat trauma, reageert je lijf meteen weer zoals toen. Voor de getraumatiseerde is het helemaal niet duidelijk dat die lichamelijke sensaties verband houden met het trauma van toen. Dit veroorzaakt klachten, waarvoor de dokter geen oorzaak kan vinden en de patiënt voelt zich onbegrepen. Dit lezende, kreeg ik een aantal patiënten in gedachten, die het afgelopen jaar mijn spreekuur bezochten.

Onder andere een jonge vrouw met hevige pijn in haar clitoris. De pijn was er soms bij seks, maar ook zonder aanleiding. De pijn was niet iedere keer aanwezig en wanneer het weer opspeelde, was niet te voorspellen. Behalve een gespannen bekkenbodem was er geen afwijking te vinden.

Deze jonge vrouw was als kind door haar moeder mishandeld. Haar onveilige jeugd maakte dat ze nu nog dagelijks kampte met angst en paniekklachten. Ze had moeite de juiste psychische hulp te vinden. Ik heb haar uiteindelijk niet kunnen helpen. Alleen een intensieve traumabehandeling kan haar, op den duur, misschien van haar lichamelijke klachten afhelpen.

Ten einde raad

Dan een tiener die, drie maanden nadat ze van haar spanningsmigraine was verlost, kwam met andere pijn. Dit keer een hevige pijn in haar vagina, waardoor ze al maanden niet naar school ging. Moeder was ten einde raad en had al verschillende ziekenhuizen bezocht met haar dochter. Lichamelijk was er niets te vinden, maar er was geen ingang om psychologische oorzaken te onderzoeken. Later bleek er wel wat in de thuissituatie te spelen, maar hoe leg je de link naar de lichamelijke klachten?

Voor mij is het duidelijk: lichaam en geest zijn een en vooral de bekkenbodem is de spiegel van de ziel! Trauma’s laten hun sporen na in brein en lichaam. Het brein kan vergeten, maar het lichaam vergeet niet.