Publicaties
De dag die je wist dat zou komen is eindelijk daar. Ik ben er ook aan. Waarom?
Tsja, eigenlijk lastig om aan één ding toe te schrijven. Het gaat heel geleidelijk. In het begin dacht ik dat het aan anderen lag. Een volledig legitieme reactie op onuitstaanbaar gedrag van mijn puberkinderen of lieftallige echtgenoot. Stress door het overnemen van diensten van zieke collega’s. Gejaagdheid door overvolle poli’s en uitloop door een onrealistische planning. Misschien dat ik daardoor af en toe uit mijn slof schoot, of de slaap niet kon vatten. Allemaal heel begrijpelijk, dacht ik.
Totdat ik ook zonder goede reden niet kon inslapen, steeds langer spierpijn hield na het sporten en op ging zien tegen een dienstblok. En dan het allerergste voor een seksuoloog: seks interesseert me nauwelijks meer.
Ook met leefstijl (drie keer per week sporten, nauwelijks alcohol, geen koffie meer na twaalven, gezond eten en supplementen slikken) kan ik dat niet weg-fitnessen. Dus dan toch maar aan de hormonen. Op zich mag het, ik heb dit jaar al menig vijftig-feestje op de planning staan, dus ik val in de leeftijdscategorie. Bovendien is het ongevaarlijk en zelfs beschermend voor de gezondheid van mijn botten en bloedvaten.
Eén op de drie vrouwen tussen de 40 en 60 jaar die uitvalt op het werk, valt uit door klachten van de overgang. Dat begint met psychische klachten (stress, angst, depressie, burn-out). Daar komen blessures of spierpijnen bij (zoals frozen shoulder) en daarna wordt de slaap ook minder, ook zonder de opvliegers of het nachtzweten. Omdat al deze klachten ook vaak door andere factoren worden veroorzaakt, wordt pas laat de link gelegd met de overgang. In deze leeftijd loopt een vrouw meer dan twee keer zo hoog risico om een psychiatrische diagnose opgeplakt te krijgen!
Vandaag begint de week van de overgang, met speciale aandacht voor uitval op het werk door overgangsklachten.
In mijn tak van werk, de zorg, is meer dan 80% van de werknemers vrouw en de gemiddelde leeftijd is 43 jaar, volgens CBS. Als ik directeur was van een zorginstelling, zou ik investeren in goede overgangszorg voor mijn werknemers, om uitval te voorkomen. Bedrijfsartsen hebben steeds meer aandacht voor overgangsklachten, maar voorkomen is beter dan genezen.
Eigenlijk schrijf ik deze column dus speciaal voor mijn ziekenhuisdirecteur, en alle andere directeuren van zorginstellingen. Of misschien wel voor alle mannen die leven of werken met vrouwen tussen de 40 en 60 jaar.
Wees lief voor de (werkende) vrouw. Realiseer je dat ze een omgekeerde puberteit doormaakt. Er verandert veel in haar hoofd en lijf. Hou rekening met haar. Geef haar meer invloed op haar werkzaamheden, wees begripvol en geef haar af en toe een schouderklopje (maar niet op de frozen shoulder).
Column Introductieartikel
"Er heersen zulke taboes over seks, maar het is heel normaal."
Gynaecoloog-seksuoloog Esther Nijhuis van het Nij Smellinghe ziekenhuis in Drachten wordt de nieuwe zorgcolumniste van het Friesch Dagblad: ‘Er heersen zulke taboes, maar het is heel normaal’
Gynaecologe en seksuologe Esther Nijhuis (46) is de nieuwe columniste van het Friesch Dagblad. Haar doel: de vakgebieden verder op de Friese kaart brengen en daarmee taboes doorbreken. ,,Heel veel dingen zijn niks om je voor te schamen.”
Nijhuis werkt in het Nij Smellinghe ziekenhuis in Drachten en woont in Burgum met haar partner en twee kinderen van twaalf en tien jaar. Zelf is ze opgegroeid in Twente. Haar opleiding geneeskunde volgde ze aan de Rijksuniversiteit in Groningen en ze promoveerde op afwijkende uitstrijkjes die wijzen op het voorstadium van baarmoederhalskanker.
Nu houdt ze zich op haar poli voornamelijk bezig met fertiliteit. Ze werkt sinds 2014 in Nij Smellinghe als gynaecologe, waar ze destijds ook al een poli seksuologie oprichtte. Daarvoor heeft ze een aparte studie gedaan: ,,Ik vind het leuk om mezelf te ontwikkelen en uit te dagen.”
Ze is niet alleen druk op professioneel gebied – Nijhuis is ook actief bij de evangelische gemeente in Kollumerzwaag, waar ze onder andere jeugdwerk doet. En ze zingt daarnaast nog in een bandje. ,,De drummer en pianist zijn huisarts, de gitarist is fysiotherapeut en de bassist verkoopt medische apparatuur. Een artsenbandje dus.”
Geen verhalen voor kringverjaardagen
Als gynaecologe ziet ze vrouwen met allerlei soorten klachten: van overmatig bloedverlies tot afscheidingsproblemen en van incontinentie tot ivf-patiënten. Ook werkt ze van tijd tot tijd op de afdeling verloskunde. ,,Het is heel divers werk en vergt communicatievaardigheden, omdat je mensen in korte tijd op hun gemak moet stellen. Dat vind ik het leuke”, vertelt ze.
,,Er heersen zulke taboes. Over het algemeen komen vrouwen eerder te laat dan te vroeg. Je moet ook best over een drempel heen: het zijn klachten die je niet zo snel op verjaardagen vertelt.”
Omgekeerde puberteit
Zo schamen veel vrouwen zich voor problemen met de overgang. ,,Vrouwen tussen ongeveer 42 en 45 jaar komen in een soort omgekeerde puberteit. Veel vrouwen vallen uit op hun werk, want biologisch gezien takelen vrouwen na hun 52ste af. Maar er wordt nauwelijks over gesproken, het is een groot taboe”, zegt Nijhuis.
Ook op het gebied van vruchtbaarheidsproblemen heerst schaamte – terwijl toch 1 op de 6 paren te maken heeft met dit soort klachten, vertelt ze. ,,Als je bijvoorbeeld pas na je 32ste begint, dan ben je eigenlijk aan de late kant. Juist in de fase van je carrière zou je ook een gezin moeten starten. Dat zijn ook wel leuke, interessante dilemma’s: het werkt de ongelijkheid tussen man en vrouw in de hand, want als vrouw draag je het kind.”
Geen zorgen: heel veel vrouwen hebben vrouwenproblemen
Naast gynaecologie wil ze ook graag seksuologie verder promoten in Fryslân. Op dat gebied is al wel redelijk veel gaande, vertelt Nijhuis. Maar ook hier overheerst de stilte. ,,Zorgverzekeraars zien het niet echt als een probleem. Ik denk dat dat met taboes te maken heeft”, vertelt ze.
En daar zijn er veel van: ,,Bijvoorbeeld jonge meiden die pijn hebben bij het vrijen, denken vaak dat dat normaal is. Dat is eigenlijk al een probleem, dat ze daar geen hulp voor zoeken.” Daarbij is seks ook erg op mannen gericht, wat ook tot problemen voor vrouwen kan leiden. ,,Een grote onbekende is dat er verschillende vormen van seksueel verlangen bestaan.”
Nijhuis wil via haar werk – en columns – graag duidelijk maken dat heel veel vrouwen issues hebben en dat al die schaamte overboord kan. ,,Ik wil graag laten weten dat het heel normaal is en dat er hulp voor is.”
Kunst, vrouwelijkheid en schaamte
Begin dit jaar mocht ik met journaliste Anna Lillioja naar een voorstelling van Kinke Kooi in het Fries Museum. Deze Friese kunstenares, wiens werk pas later werd ontdekt, maakt zeer vrouwelijke, zinnelijke kunst. Haar kunst was aanleiding voor een mooi gesprek tussen mij en Anna over het vrouwelijke, seksualiteit en schaamte. Het artikel dat ze ervan schreef werd onlangs gepubliceerd in het online kunsttijdschrift mistermotley.nl
Geplande seks is de sleutel tot succes
