Seks moet je leren

Voordat ik mezelf gynaecoloog mocht noemen, heb ik zes jaar geneeskunde gestudeerd. Na kort als basisarts gewerkt te hebben deed ik vier jaar lang promotieonderzoek en daarna mocht ik “in opleiding” tot gynaecoloog. Dat traject duurde ook nog eens zes jaar. Eenmaal gynaecoloog wordt er van mij (terecht) geëist dat ik nascholingen volg om bij te blijven.

Hoe anders is dat met seks. Als tiener word je voor het eerst verliefd en begin je heel voorzichtig je seksualiteit te ontdekken. Wie ben ik? Op wie val ik? Wat vind ik fijn? Eerst ontdek je je eigen lijf, daarna heel voorzichtig dat van je geliefde. Je tast af, wat vindt de ander fijn? Je bevraagt en ontdekt elkaar. Heel langzaam werk je toe naar de “eerste keer”.

Althans, dit is hoe het idealiter gaat. De praktijk is anders. Kinderen leren al heel vroeg wat seks is, en als ze eenmaal dertien zijn, hoef je als ouder niet meer aan te komen met “het gesprek”. Dan roepen ze: “Mem, dat weet ik toch allang!” Dat riep ik toen ook tegen mijn moeder, terwijl ik eigenlijk nauwelijks iets wist. Maar ja, als tiener denk je dat je alles al weet.

Waar krijgen kinderen hun informatie over seks? Soms leren ze iets in de biologieles van de middelbare school, maar dan gaat het vooral over anticonceptie, geslachtsziekten, zwangerschap en de menstruatiecyclus. Kinderen leren over seks via verhalen van leeftijdsgenootjes of een oudere broer of zus, via Tiktok of van pornofilmpjes die ze elkaar doorsturen. Anna-Lisa (16) en Douwine (15) uit HAVO 5 in Franeker vinden dat dat anders moet, en maken hun profielwerkstuk hierover.

Waarom moet het anders? Als de “eerste keer” eenmaal is gelukt, voelt het alsof je je seksrijbewijs hebt gehaald. Nu weet je alles en hoor je erbij! In een volgende relatie wordt de verkenningsfase vaak overgeslagen en wordt gericht gevreeën met als einddoel penetratie.

Als je doelgericht bezig bent met seks, lijkt het alsof seks een mechanische manier is om via het lichaam van een ander tot een orgasme te komen. Dat is erg beperkt. Als je eenmaal meer ervaring hebt, ontdek je dat seks een lichaamstaal is, waarmee je communiceert met je geliefde. Maar een taal moet je leren spreken. Als je altijd hetzelfde gesprek voert, is zo’n gesprek steeds minder interessant. Seks wordt saai of pijnlijk en de partner met de minste zin wordt dan beticht van “libidoverlies”.

Anna-Lisa, Douwine en ik pleiten voor echte seksuele voorlichting op school, gericht op wat tieners willen leren, en daarna af en toe een opfriscursus. Seks hoort fijn te zijn en je dichter bij elkaar te brengen als stel. Is dat niet zo, dan moet je op cursus!